De Bornse Marianne Webster heeft in maart 2018 haar enig kind, haar 18-jarige zoon Mike, verloren aan de meningokokbacterie. Naar aanleiding van deze heftige gebeurtenis heeft ze haar leven radicaal omgegooid, onder andere door een tijd vrijwilliger te zijn in een hospice. In haar columns vertelt ze wat haar heeft geraakt of welke nieuwe inzichten ze heeft gekregen, na de dood van haar kind.
Zomertijd of wintertijd? Er worden tegenwoordig hele discussies over gevoerd. Maar als je erover nadenkt is dat uurtje heen en weer gaan in de tijd eigenlijk een heel vreemd gebeuren! Want je kunt helemaal niet de toekomst in springen! En teruggaan in de tijd is ook niet mogelijk. Maar toch doen we het braaf, twee keer in het jaar. Enfin, een paar weken geleden was het weer tijd voor de wintertijd en moest de klok weer in zijn achteruit. Terwijl ik de grote wijzer van de klok boven de eettafel een rondje terugduwde, voelde ik een diep verlangen in me omhoog borrelen. Wat zou ik de klok graag verder terug willen draaien. Het liefst vele jaren. Zodat ik terug kon gaan naar de tijd waarin we nog een hecht gezin waren. Naar een tijd waarin we nog zalig onwetend waren over het verlies dat boven ons hoofd hing.
Soms voelt dat alsof het gisteren was en soms lijkt het juist een eeuwigheid geleden dat Mike er nog was. Het leven voor het overlijden van een kind kan soms zo onwerkelijk aanvoelen, dat er lotgenoten zijn die zich wel eens afvragen of hun kind er wel echt is geweest. Bijna alsof het een soort sprookje was, maar dan wel één zonder happy end! Ik kijk zelf met een diep gevoel van heimwee terug op de mooie jaren met Mike. Wat had ik graag, met het besef van nu, meer bewust van het geluk van toen willen genieten. Maar helaas is het daarvoor te laat, want een tijdmachine is naar mijn weten nog steeds niet uitgevonden, waardoor verloren tijd niet teruggevonden kan worden!
Tijd is sowieso een heel raar begrip! Want aan de ene kant is het een duidelijke term. Een minuut is 60 seconden, een uur 60 minuten, een dag heeft 24 uur en een jaar 365 dagen. Niets onduidelijks aan, toch? Maar aan de andere kant is tijd ook één groot mysterie, want niemand weet hoeveel tijd hij hier op aarde heeft, of hoe lang hij mag genieten van de geliefden om hem heen. Niemand weet dus wanneer zijn zandloper leeg zal lopen en toch leven we allemaal alsof we alle tijd van de wereld hebben. Dat vind ik nu zo jammer, want Mike en wij hebben op de harde manier moeten leren dat “tijd genoeg” meestal te laat komt!
De Nederlandse taal vindt tijd ook een boeiend onderwerp, want het omvat vrij veel spreekwoorden met het begrip tijd erin. Sommigen zijn heel mooi omschreven, zoals het spreekwoord “Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens”. Vaak zit er een kern van waarheid in spreekwoorden, maar bij de spreekwoorden “Tijd slijt” en “Tijd heelt alle wonden” heb ik moeite om die waarheid te vinden.
In een eerdere column heb ik al eens het overlijden van mijn vader vergeleken met het overlijden van mijn zoon. Hierin beschreef ik hoe anders het begin van het rouwproces aanvoelde bij Mike in vergelijking met mijn vader. Nu zijn we ruim anderhalf jaar verder en bemerk ik opnieuw een verschil in verwerking. De spreekwoorden “Tijd slijt” en “Tijd heelt alle wonden” gaan namelijk wel op voor het overlijden van mijn vader, maar gelden absoluut niet voor de dood van mijn kind. Want die wond blijft rauw, ongeacht de verstreken tijd! Bij mijn vader zijn eigenlijk alleen de mooie herinneringen overgebleven en overheerst naast het gemis vooral het gevoel “Het is goed zo”. Bij Mike zal ik dat nooit zo kunnen voelen, want je hoort als ouders niet je kind te overleven. Veel van mijn herinneringen aan Mike zijn ook mooie herinneringen, maar daarnaast zijn er ook heel veel triggers in mijn leven die de rauwe rouwpijn steeds weer opnieuw aanwakkeren. Wat ik hiermee bedoel wordt duidelijk in het volgende stukje tekst dat ik onlangs heb geplaatst op mijn persoonlijke Facebook.
Het gemis tijdens tien minuten de hond uitlaten:
Ik kom onze garage uit en kijk bij de overburen naar binnen. Omdat het buiten donker is en ze de lamellen niet dicht hebben gedaan, kan ik zien dat er in de woonkamer een foto aan de muur hangt van hun kinderen en kleinkinderen. Het doet pijn dat onze muur voor altijd leeg blijft. Ik loop door en zie (en hoor vooral) een groep jongens van ongeveer Mike’s leeftijd, al fietsend en lol hebbend. Het doet pijn dat Mike dat nooit meer kan doen met zijn vrienden. Ik loop door en hoor dat de spoorbomen bij het station dichtgaan. Er rent iemand langs me heen om de trein te halen. Het herinnert me aan de keren dat ik tegelijkertijd moest mopperen en lachen, wanneer Mike weer eens als een gek moest rennen om de trein te halen. Dat gevoel van “nooit meer” doet zo veel pijn!
Ik kom het gemis dus echt overal tegen, of ik dat wil of niet! De tijd slijt niet, als het om het overlijden van mijn kind gaat. En het heelt ook niet! Het haalt hooguit de scherpe randjes ervan af. Maar het dunne vliesje over de wond kan door de kleinste gebeurtenissen zo weer opengescheurd worden. Gelukkig zijn er ook een heleboel herinnerdingen die wel mooie herinneringen naar boven brengen. Ik hoef bijvoorbeeld maar een Tesla te zien rijden of ik hoor Mike weer enthousiast roepen: “Oh, dat is mijn droomauto!!”. Het geeft zo’n fijn gevoel om een Tesla te zien rijden en dan aan hem herinnerd te worden. Heb ik even mazzel dat de Tesla één van de meest verkochte auto’s van het afgelopen seizoen is in Nederland! Waarom ik verdrietig word van iemand die langs me heen rent om de trein te halen en blij word van elke Tesla die ik zie rijden, dat weet ik zelf ook niet. Want de trein halen en een Tesla rijden zal Mike allebei nooit meer kunnen doen. Maar het is gewoon zo dat het één me verdrietig maakt en het ander me een warm gevoel geeft.
In plaats van eindeloos te wachten tot de tijd je heelt, is het denk ik meer de kunst om een balans te vinden tussen wat pijn doet en wat je hart verwarmt, zodat het wat draaglijker wordt. Zo werkt het in ieder geval voor mij. Ik mis mijn lieve jongen heel erg en soms zijn er dagen waarin dat gemis me volledig beheerst. Maar soms zijn er ook dagen dat ik dankzij de mooie herinneringen kan blijven omarmen wat ooit was, waardoor ik in de leegte van mijn leven zijn aanwezigheid toch nog een beetje voel. We krijgen vroeg of laat allemaal te maken met het verlies van dierbaren en dan kan bovenstaande wellicht ook voor jou en jouw dierbaren gaan gelden. Dus maak mooie herinneringen samen, nu het nog kan, want voor je het weet wordt hun laatste dag hier op aarde jouw eerste dag van een leven “zonder” en dat is al moeilijk genoeg!