Cursiefje: Blijde dag

Lees alle columns van Jan Stoop op www.borneinbeeld.nl.

6 december is de naamdag van Sint Nicolaas. Maar waar het echt om gaat is 5 december. Dat is de blijde dag. De samenstellers* van het boekje Journaal van Nederlands folklore (1972) zeggen het zo: “Er kunnen boeken vol worden geschreven over het belangwekkendste, interessantste, merkwaardigste, oudste, bekendste feest op folkloristisch gebied. Wat men ook wil beweren, Sint Nicolaas zal altijd hoge ogen gooien bij zo’n vergelijking”.

Wat eraan voorafging is eigenlijk vreemd, ja zelfs verwarrend. Van een heilige uit Klein Azië wordt Sint Nicolaas Sinterklaas die… vanuit Spanje per schip (stoomboot) naar Nederland komt. Om daar te paard in stad en dorp glorieus intochten te houden, compleet met een kleurrijk muziekkorps en omringd door wat men tot voor kort pepernoten strooiende ‘knechten’ en ‘Zwarte Pieten’ noemde. En met een burgemeester die het ter plekke voor het zeggen heeft en de weg wijst, zoals de Bornse Courant ooit ook de Wegwijzer heette, en plechtige, eerbiedige welkomstwoorden spreekt en vermanende woorden en kinderen die het zo goed doen prijst. (In Amsterdam heet(te) de komst van de goedheiligman sinds het midden van de dertiger jaren van de vorige eeuw het feest van de ‘blijde inkomste’ (zonder meervouds-n) van Sinterklaas.)

Over ‘vreemd’ gesproken. Oude liedjes gaan vaak gepaard met prenten van Sinterklaas die over de daken rijdt. Waarom hij dat doet? In zijn bundel Kopstukken – 19de druk, juli 1972 geeft de schrijver Godfried Bomans het antwoord. “Sinterklaas rijdt over de daken om vijf redenen: 1. omdat het een wonder is; 2. omdat daar het minste kwaad gebeurt; 3. omdat daar de meeste schoorstenen staan; 4. uit de macht der gewoonte; 5. omdat Hij boven hoogtevrees staat.”

Uit het eerder genoemde Journaal valt op te maken dat Sint Nicolaas “zo’n overheersende en dominerende persoonlijkheid is dat wij er maar al te weinig bij stil staan dat hij – naar men zegt – ook nog een broer heeft gehad, Sint Pieter”. In Friesland kregen ze ruzie.

Traditiegetrouw komt Sint Pieter op 21 februari in het Friese Grouw, waar hij wordt toegezongen. De volgende dag ben ik jarig. Gewaardeerde lezer, u mag mij dan op gepaste afstand ook toezingen.

  • Dr. J.M. Fuchs en W.J.Simons

Jan Stoop, 24-11-2020

Je vindt alle verhalen van Jan Stoop op BorneinBeeld.nl